Πώς είναι να νιώθεις τις σεισμικές εκρήξεις που κάνουν τα ΕΛΠΕ στο Ιόνιο
Γύρω στα μέσα προς τέλη Ιανουαρίου, αντιληφθήκαμε την παρουσία ενός πλοίου με συμβόλαιο για σεισμικές έρευνες στα νερά του Ιονίου, συγκεκριμένα στον Κυπαρισσιακό Κόλπο. Στις 10 Φεβρουαρίου 2022, βρεθήκαμε αντιμέτωποι με το πλοίο αυτό ανοιχτά της Κέρκυρας. Πίστευα ότι οι μέρες που μεσολάβησαν ήταν βασανιστικές, λόγω της αναμονής και της αγωνίας, αλλά τελικά οι μέρες αυτές που είμαστε εδώ είναι χειρότερες.
Οι πρώτες μας κινήσεις όταν μάθαμε για τις σεισμικές έρευνες στον Κυπαρισσιακό ήταν να επικοινωνήσουμε με την υπεύθυνη εταιρεία, τα Ελληνικά Πετρέλαια (ΕΛΠΕ), και τον αρμόδιο για τις άδειες φορέα, την Ελληνική Διαχειριστική Εταιρία Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ). Η επικοινωνία μας αφορούσε σε διευκρινιστικές ερωτήσεις εφόσον η δραστηριότητά τους δεν είχε ανακοινωθεί στο κοινό, ούτε υπήρξε σχετική διαφάνεια στην έναρξη των εργασιών. Μόνο μετά από πολλές μέρες πίεση με επιστολές και δελτία τύπου λάβαμε μερικές υποτυπώδεις απαντήσεις. Η ΕΔΕΥ μάλιστα, μας απάντησε μετά το πέρας των σεισμικών ερευνών στον Κυπαρισσιακό.
Θα περιμέναμε ότι μετά από τις αντιδράσεις αυτές από οργανώσεις και πολίτες, η διαδικασία θα άλλαζε τα μελλοντικά πλάνα. Δεν έγινε. Κάπου στις αρχές Φεβρουαρίου μάθαμε ότι η εταιρεία σχεδίαζε να μετακινηθεί σε άλλο οικόπεδο, αυτό του Ιονίου, άμεσα, πάλι κάτω από άκρα μυστικότητα. Εκεί οι ευγενικές μας προσπάθειες πήγαν περίπατο. Αφού οι αρμόδιοι δεν φροντίζουν για τον έλεγχο και την αδιαφάνεια σε μεγάλα έργα, υποτίθεται εθνικού ενδιαφέροντος, θα το κάναμε εμείς. Στη μέση του χειμώνα καλέσαμε το πιο κοντινό πλοίο της οργάνωσης που ήταν διαθέσιμο, το Rainbow Warrior III, για να καταφέρουμε να γίνουμε μάρτυρες από κοντά στις εργασίες του πλοίου SW COOK.
Για να ανέβουμε φυσικά στο ιστιοφόρο μας, έπρεπε όλη η ομάδα να περάσει μία εβδομάδα αυστηρής καραντίνας και να υποδείξει αρνητικό αποτέλεσμα μοριακού τεστ για τον κορονοϊό. Οι μέρες που βρισκόμουν κλεισμένη σε ένα δωμάτιο μόνη, περιμένοντας να επιβιβαστώ στο Rainbow Warrior ήταν δύσκολες, όχι για τη “μοναξιά”, αλλά γιατί ήξερα πως κάθε μέρα που περνάει είναι σημαντική για τη βιοποικιλότητα και το οικοσύστημα που θα διαταρασσόταν από τις ηχητικές εκρήξεις. Ήρθε το δώρο του χρόνου όταν το SW COOK είχε μία μικρή αναποδιά στο λιμάνι της Πάτρας -με ένα ατύχημα ευτυχώς χωρίς τραυματισμούς- και όταν πλέον ήταν έτοιμοι να ξεκινήσουν, το ίδιο ίσχυε και για εμάς. Στο μεσοδιάστημα, μελετήσαμε όσο περισσότερο μπορούσαμε για τη διαδικασία των σεισμικών ερευνών, για τις συνέπειές της στα θαλάσσια ζώα και τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να καταγράψουμε με υδρόφωνο την παρουσία κητωδών στην περιοχή, αλλά και τους ήχους των εκρήξεων. Η αρκετά πρόσφατη εμπειρία μας σε έρευνα κητωδών ανοιχτά της Κρήτης το καλοκαίρι του 2021, έκανε το τελευταίο αρκετά εύκολο.
Ο στόχος μας καθώς σαλπάραμε από το λιμάνι του Ηρακλείου προς την Κέρκυρα ήταν ξεκάθαρος. Να προστατεύσουμε τη θάλασσα του Ιονίου και τη ζωή μέσα της και να φροντίσουμε όλος ο κόσμος να γνωρίζει συνεχώς τι γίνεται εκεί έξω, μακριά από τη στεριά, σε ένα μέρος που οι πετρελαϊκές εταιρείες νομίζουν πως θα χαίρουν ηρεμίας και θα δρουν ανεμπόδιστα. Στη διαδρομή μας είχαμε την τύχη να δούμε 2 όμορφα δελφινάκια κοντά στο ηλιοβασίλεμα. Πλησιάζοντας την περιοχή ενδιαφέροντος και ενώ ήμασταν ακόμη 45 περίπου μίλια μακριά από το SW COOK, το υδρόφωνό μας άρχισε να “πιάνει” κάποιους ασυνήθιστους ήχους, διαφορετικούς από τους συνηθισμένους, δηλαδή από ζωάκια, προπέλες ή κοντινά πλοία. Η πρώτη μας σκέψη επιβεβαιώθηκε όταν τσεκάραμε τη συχνότητα των ήχων: επρόκειτο για τις εκρήξεις
Η ζώνη αποκλεισμού γύρω από πλοίο που διεξάγει σεισμικές έρευνες με αυτή τη μέθοδο είναι 2 ναυτικά μίλια, αλλά εμείς μπορούσαμε να εντοπίσουμε τις εκρήξεις από την 20πλασια σχεδόν απόσταση! Όσο πλησιάζαμε, η ένταση δυνάμωνε και ο ήχος που την προκαλούσε γινόταν όλο και πιο διακριτός στα όργανα καταγραφής. Συνειδητοποιήσαμε αρκετά γρήγορα ότι υπήρχε ένα μοτίβο με εκρήξεις ανά 12 περίπου δευτερόλεπτα και συζητούσαμε πόσο δύσκολο και τρομακτικό θα είναι αυτό για τα ζώα της θάλασσας, να ακούν κάθε τρεις και λίγο εκρήξεις μέσα στο ίδιο τους το σπίτι. Η καλύτερη επιλογή τους είναι το εγκαταλείψουν, με την πιθανότητα να αποπροσανατολιστούν ή να τραυματιστούν στην πορεία. Η εναλλακτική ήταν να παραμείνουν στον χώρο τους, με τον κίνδυνο μόνιμης απώλειας ακοής και την αίσθηση μόνιμου στρες (ναι, ειδικά στα κητώδη αποδεδειγμένα αναπτύσσεται άγχος από τους θορύβους).
Φτάνουμε περίπου στα 8 μίλια απόσταση από το πλοίο-στόχο και έρχεται από το πουθενά η ακτοφυλακή να μας τσεκάρει. Χωρίς να κάνουμε απολύτως τίποτα περίεργο. Παρέμειναν γύρω μας για περίπου 40 λεπτά, κάνοντας κύκλους ξανά και ξανά. Κάπου εκεί έγινε η πρώτη επικοινωνία από το SW COOK προς εμάς, ζητώντας μας να παραμείνουμε εκτός της ζώνης αποκλεισμού για λόγους ασφαλείας, κάτι το οποίο οφείλουν να πουν σε κάθε διερχόμενο πλοίο και σκοπεύαμε να σεβαστούμε ούτως ή άλλως για να μην διακινδυνεύσει το πλήρωμά μας. Ωστόσο, θέλαμε να πλησιάσουμε λίγο ακόμα για να σηκώσουμε τα πανό με τα μηνύματά μας, να μας δουν εκεί και να μάθουν ότι τους “βλέπουμε” και διαφωνούμε με τη δραστηριότητά τους, καθώς συνεισφέρει στην περαιτέρω κλιματική κρίση και καταστρέφει τα θαλάσσια οικοσυστήματα.
Απόσταση 3 μίλια. Από περιέργεια φόρεσα τα ακουστικά που είναι συνδεδεμένα με το υδρόφωνό μας και στην πρώτη έκρηξη με διαπέρασε ένα ρίγος. 12 δευτερόλεπτα μετά και ενώ ήξερα ότι έρχεται η επόμενη, τρόμαξα σαν να ήταν κάτι καινούριο. Ανάγκασα τον εαυτό μου να ακούσει λίγο ακόμα, να μπω στη θέση όλων των ειδών που ζουν στη θάλασσα και δεν έχουν επιλογή να το αποφύγουν, και κάπου στην πέμπτη έκρηξη ένιωθα πραγματικό φόβο και ήμουν έτοιμη να βουρκώσω. Επανήλθα στην πραγματικότητα και άφησα τον θυμό μου να ξαναέρθει στην επιφάνεια, αντί του φόβου. Σήκωσα με τα υπόλοιπα μέλη του πληρώματος τα πανό μας και φτάσαμε στα όρια της ζώνης αποκλεισμού γεμάτοι σιγουριά. “Οι θάλασσες μας θέλουν προστασία”, “Ορυκτό αέριο=κλιματικό χάος”, “ΕΛΠΕ, σταματήστε το έγκλημα”! Η ακτοφυλακή σε όλο το διάστημα είχε μπει μπροστά από το πλοίο των σεισμικών ερευνών, ίσως για να το προστατεύσει από την τρομερά επικίνδυνη φωνή μας και ειρηνική μας διαμαρτυρία, δεν ξέρω. Μακάρι να έβλεπα τον ίδιο ζήλο και στην προστασία της βιοποικιλότητας, η οποία υπέφερε τη δεδομένη στιγμή.
Καθώς νύχτωσε, μαζευτήκαμε στο εσωτερικό του ιστιοφόρου μας και παρακολουθούσαμε σιωπηλά πλέον το πλοίο απέναντί μας. Η υπερένταση σιγά σιγά έφευγε και όταν κόπασαν και τα κύματα συνειδητοποιήσαμε ότι δονούμασταν, συγκεκριμένα ανά 12 δευτερόλεπτα. Με την αίσθηση των εκρήξεων στο σώμα μας συνεχίσαμε να στεκόμαστε στο σκοτάδι της γέφυρας –συνηθίζεται τα φώτα να είναι κλειστά τη νύχτα, ώστε το μάτι να μπορεί να δει έξω πιθανά σκάφη και εμπόδια που ίσως χάσει το ραντάρ. Ο ασύρματος χτύπησε και στην άλλη άκρη της γραμμής μας μιλούσε ένας άνθρωπος της ακτοφυλακής, ο οποίος είχε πολλές απορίες για την παρουσία μας εκεί και φάνηκε αρκετά ενοχλημένος που αναγκάστηκε να βρίσκεται κατά μεσής της θάλασσας τόσες ώρες. Τον καθησυχάσαμε ότι οι προθέσεις μας ήταν ειρηνικές, αλλά αυτό δεν αρκούσε για να φύγουν. Και σε έναν βαθμό το καταλαβαίνουμε, αφού σε απόσταση αναπνοής γίνονταν εκρήξεις.
Το πρωί της Παρασκευής, 11 Φεβρουαρίου, πάντα με το ρυθμικό κούνημα των ηχητικών εκρήξεων, ξεκίνησε με παρόμοιο ύφος. Η ακτοφυλακή γύρω μας, σεισμικές έρευνες στα 2 μίλια μακριά μας και εμείς ξανά με τα πανό μας σηκωμένα. Αντιληφθήκαμε λίγη παραπάνω ένταση από την απέναντι πλευρά και αποφασίσαμε να κάνουμε την πρώτη μας επικοινωνία με το SW COOK. Ο καπετάνιος σήκωσε το ακουστικό και αφότου συνεννοήθηκε για την κατάλληλη συχνότητα στην οποία θα συνδέονταν και οι 2 πλευρές, εξήγησε ποιοι είμαστε και γιατί η Greenpeace βρίσκεται εκεί. Με πηγαίο ενδιαφέρον εξέφρασε τις απορίες του: αν έχουν αντιληφθεί την παρουσία κητωδών στην περιοχή, πόσο καιρό θα συνεχίσουν και αν γνωρίζουν ότι η δραστηριότητά τους δυναμώνει την κλιματική κρίση. Οι απαντήσεις του καπετάνιου στην άλλη πλευρά ήταν αμήχανες ή διπλωματικές, αλλά δεν περιμέναμε από εκείνον να πάρει την ευθύνη. Τα ΕΛΠΕ έχουν τη δύναμη να ακυρώσουν τα καταστροφικά πλάνα για εξορύξεις στη θάλασσα του Ιονίου, ή οπουδήποτε αλλού εμπλέκονται για να είμαι ξεκάθαρη. Σίγουρα μέχρι τώρα θα έχουν μάθει ότι το Rainbow Warrior III οργώνει κι αυτό το Ιόνιο, με σίγουρα καλύτερες προθέσεις και ένα πλήρωμα γεμάτο θυμό και θλίψη για όσα βιώνει.
Μεσημέριασε, και επιτέλους μετά από σχεδόν 24 ώρες, έπαυσαν οι εκρήξεις. Δυστυχώς, είναι προσωρινό, αφού όταν στρίβουν σταματούν οι εργασίες μέχρι να ξαναβρεθούν σε ευθεία. Είναι όμως ένα ευχάριστο διάλειμμα, και για εμάς και για τη θαλάσσια ζωή. Και είναι μια νότα της πραγματικότητας χωρίς εξορύξεις: το απόλυτο μπλε και η ησυχία. Είναι το όνειρό μας για το αύριο.
Για αυτό το όνειρο μαχόμαστε, και μαζί απαιτούμε την προστασία του Ιονίου και την ακύρωση των σχεδίων για εξορύξεις στη χώρα!
