Ειδήσεις από και για το Μεγανήσι
29 Μαρτίου 2024

O Νάνος Βαλαωρίτης μιλάει για το “σήμερα” στον Αλέξη Γαγλία

Ο Νάνος Βαλαωρίτης είναι σήμερα ένας παππούς ποιητής με κάτασπρα, αγιοβασιλιάτικα γένια και λίγο “μπερδεμένο” βάδισμα. Για 25 χρόνια δίδασκε δημιουργική γραφή στο πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο. Ήταν εκεί, όταν η αστυνομία κυνηγούσε φοιτητές που διαμαρτύρονταν για τον πόλεμο στο Βιετνάμ. Στις Η.Π.Α. δεν υπάρχει η έννοια του πανεπιστημιακού ασύλου. Η εισβολή ή όχι της αστυνομίας εξαρτάται μόνο από το όνομα και την οικονομική δύναμη του κάθε πανεπιστημίου. «Υπήρξαν και νεκροί, μέσα στα campus των πανεπιστημίων ή στους γύρω δρόμους», μου λέει.

Συνέντευξη στον Αλέξη Γαγλία για το http://eranistis.net/

Σήμερα, στα 83 του, συνεχίζει να γράφει ποιήματα και εκδίδει το λογοτεχνικό – εικαστικό περιοδικό «Νέα Συντέλεια». Αγαπά όλες τις τέχνες, το video art, τη μινιμάλ ηλεκτρονική μουσική και ζει μαζί με την αμερικανίδα ζωγράφο γυναίκα του, τη ζωγράφο κόρη του, χιλιάδες βιβλία και το laptop του, στο Κολωνάκι – σε μια από κείνες τις παλιές (σαν) bauhaus πολυκατοικίες, με το σιδερένιο, αλλά «διάφανο» ασανσέρ. Στο μπαλκόνι του, υπάρχει μια κενή υποδοχή για το κοντάρι μιας σημαίας και τη στιγμή που τον φωτογράφιζα απ’ το δρόμο, ένιωσα σα ν’ απαθανάτιζα έναν παλιό, μαθημένο καπετάνιο ενός καραβιού ή κάποιου αντάρτικου.

Το κείμενο της συνέντευξης είναι το απόσταγμα – το δυνατότερο ελπίζω – μιας κουβέντας που κράτησε μέρες, αναγκαστικά σπασμένη σ’ απογευματινά εξάωρα, ως το βράδυ. Βυθιζόμασταν σε δυο πολυθρόνες, η μια απέναντι στην άλλη, μ’ ένα μικρό σκαμπό ανάμεσα για το κασετοφωνάκι κι ένα σημαντικό μέρος της παγκόσμιας σκέψης, κιλά από ποιήματα και κείμενα, στριμωγμένα σε μια ξύλινη βιβλιοθήκη, να γέρνουν από πάνω μας.

Σας γράφω δυο λόγια, εικόνες μεταφέρω περισσότερο, από τις συνεντεύξεις με τον Νάνο Βαλαωρίτη. Δε θέλω να πολυλογήσω. Θα στερούσα χώρο από τα λόγια του ίδιου, θα πετσόκοβα για μια δικιά μου αυτοϊκανοποίηση το αντικείμενο της κουβέντας μας, αυτόν δηλαδή. Τη ζωή του στην Αθήνα, το Παρίσι, το Λονδίνο, τις Η.Π.Α.- τους ανθρώπους που συνάντησε και ήπιανε μαζί κρασί, το Μπρετόν, το Ντύλαν Τόμας, το Γκίνσμπεργκ, τον Κόρσο και το Μπάροουζ. Θα αποκλείαμε απ’ τη συνέντευξη τις ιδέες και τα ποιήματα του – και πρέπει να βρούμε χώρο στο περιοδικό, να βάλουμε ποιήματα του, «αυθύπαρκτα» μέσα στο υπόλοιπο πεζό- λίγους στίχους, που ο Βαλαωρίτης μου έλεγε πόσο αγωνίστηκε προσπαθώντας να τους γράφει αντικειμενικά, έξω απ? το στενό εαυτό του. «Μιλάω με το πρόσωπο αποστραμμένο, όχι γιατί φοβάμαι μη με δείτε, αλλά γιατί είμαι ο καθένας…», γράφει στην «ΑΝΤΙ- ΚΕΙΜΕΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ».

Απ’ όταν γνώρισα την ποίηση του, κρατώ κάμποσους τέτοιους στίχους ζεστούς μες στο κεφάλι μου – τινάζονται καμιά φορά, σ’ ανύποπτες, κοινές στιγμές και μου λένε τα δικά τους- περίεργες ιστορίες, δικές του και δικές μας κραυγές και μελωδίες που τους έδωσε λαλιά. Γιατί η ποίηση του Βαλαωρίτη στ? αυτιά μου είναι παιχνίδισμα εικόνων σε βαθιά νερά, ροές ζωγραφισμένων λέξεων από τα μακρινά μέρη του λόγου. Και φαντασίες επικίνδυνες, σκέψεις που δε βολεύουν.

“Βλέπεις εκεί Καπνούς που βγαίνουνε από τις καμινάδες/ είναι φωτιές που άναψα εγώ με την καρδιά μου”, λέει «ο Τρελός»*. (από το βιβλίο του, «Η ΑΝΙΣΟΡΡΟΠΗ ΜΟΥΣΑ», 1963- 65)

Δε θέλω να σας ρωτήσω πως αρχίσατε να γράφετε. Αλλά αν είναι σήμερα μια καλή εποχή για κάποιον να αρχίσει.

Θα σου φέρω ένα παράδειγμα. Ο 19ος αιώνας σημαδεύτηκε από τη βιομηχανική επανάσταση. Δε μπορεί να πει κανείς ότι το έδαφος ήταν πρόσφορο για ποίηση. Κι όμως, τότε εμφανίζονται πολύ μεγάλοι ποιητές. O Μπωντλέρ, ο Ρεμπώ, ο Λωτρεαμόν….Σε μια κοινωνία που δεν ενδιαφερόταν καθόλου για την ποίηση, παρά μόνο για τα λεφτά. Σε μια κοινωνία που διάβαζε κυρίως πεζά, όπως συμβαίνει και σήμερα, εμφανίστηκαν πολλοί μεγάλοι ποιητές. Είναι πολύ δύσκολο να κρίνει κανείς, ποια εποχή είναι καλή ή όχι για την ποίηση.

Γιατί όμως σήμερα ένας άνθρωπος που θέλει μόνο να εκφραστεί, να μην προτιμήσει από την ποίηση μια πιο σύγχρονη μορφή τέχνης; Να κάνει videoart, γκραφίτι, να φτιάξει μουσική στο pc του….Μήπως ήρθε η ώρα για άλλες, νέες τέχνες;

Έχει ειπωθεί κι αυτό. Αλλά ο ποιητικός τρόπος έκφρασης, είναι ο πρώτος, έτσι αρχίζει να εκφράζεται κανείς – ας ακούγεται περίεργο. Αυτή τους την ανάγκη για έκφραση, ικανοποιούσαν οι αρχαίοι λαοί με τους σαμάνους και τα χορικά. Και δεν έχω παρατηρήσει ποτέ, κανένα νέο είδος, να έχει εκθρονίσει ένα άλλο. Το βιβλίο αντιμετωπίζει σήμερα την τηλεόραση και το internet, αλλά σήμερα εκδίδονται περισσότερα βιβλία από ποτέ. Υπάρχουν χίλιοι δυο τρόποι έκφρασης, αλλά βιβλία βγαίνουνε με το σωρό. Τώρα, το «ποιοι τα διαβάζουν» για μένα είναι ένα ερωτηματικό…(γελάει). Κι αν τα διαβάζουν, γίνονται πιο σοφοί; Δεν το παρατηρώ αυτό.

Ποια βιβλία πουλάνε σήμερα;

Όσα έχουν εύκολο «χαρακτήρα», αυτά είναι τα ευπώλητα. Με τίτλους όπως, «σε είδα για δεύτερη φορά, θα σε ξαναδώ;», ή «αν μ’ αγαπάς, μη μ’ αγαπάς». Ο δεύτερος τίτλος υπάρχει κιόλας…Τα ποιητικά βιβλία που βγαίνουν σήμερα είναι ελάχιστα κι ελάχιστα συζητιούνται ή κρίνονται. Αν γυρίσουμε σ’ αυτό που λέγαμε πριν, ο 21οςαιώνας αρχίζει κάπως μειωτικά για την ποίηση. Ο ίδιος πάνω κάτω μοντερνισμός του περασμένου αιώνα, κάπως ξεθυμασμένος μόνο, εξακολουθεί μέχρι σήμερα. Τα ίδια «ρεύματα» και καμία νέα ομάδα ποιητών, όπως οι υπερρεαλιστές στη Γαλλία ή οι «μπιτ» στις Η.Π.Α.

Νομίζω σήμερα υπάρχουν περισσότερο ατομικές περιπτώσεις, παρά συλλογικά φαινόμενα.

Ναι, κι αν υπάρξουν κάποιες ομάδες, δεν κρατάνε πολύ. Η τελευταία «σχολή» που θυμάμαι ήταν των «γλωσσοκεντρικών», στο Σαν Φρανσίσκο, τη δεκαετία 1975- 85 περίπου, τότε ήταν η ακμή της. Ήρθαν σε ρήξη με

Συνέχεια …

ΠΗΓΗ : tvxs.gr

0 Shares

Σχετικά άρθρα

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Verified by MonsterInsights