Τα τε­λευ­ταία 15-20 χρό­νια οι θε­ω­ρη­τι­κοί της επα­να­στα­τι­κής-αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής Αρι­στε­ράς –και όχι μόνον αυτοί– τό­νι­ζαν ότι ο κα­πι­τα­λι­σμός έχει φτά­σει σε ένα τέ­τοιο στά­διο ανά­πτυ­ξης, στο οποίο η δια­τή­ρη­ση των κερ­δών μπο­ρεί να επι­τευ­χθεί μόνον με ακραία συ­μπί­ε­ση του ερ­γα­τι­κού ει­σο­δή­μα­τος. Δη­λα­δή με δια­τή­ρη­ση χα­μη­λών μι­σθών (ή με μεί­ω­ση μι­σθών), με δια­τή­ρη­ση υψη­λής ανερ­γί­ας, αλλά και με συ­ντρι­βή του κοι­νω­νι­κού κρά­τους.

του Πέτρου Τσάγκαρη

Οι πα­γκό­σμιοι πό­λε­μοι μπό­ρε­σαν δυο φορές να κα­τα­στρέ­ψουν τε­ρά­στιο όγκο κε­φα­λαί­ου, δί­νο­ντας τη δυ­να­τό­τη­τα στο κα­πι­τα­λι­στι­κό «κο­ντέρ» της πτω­τι­κής τάσης του μέσου πο­σο­στού κέρ­δους να «μη­δε­νί­σει», δη­λα­δή να ξε­κι­νή­σει και πάλι να τρέ­χει με τους ρυθ­μούς που έτρε­χε πριν συσ­σω­ρευ­θεί τόσο πολύ κε­φά­λαιο. Όμως οι πα­γκό­σμιοι πό­λε­μοι έχουν (ευ­τυ­χώς) εγκα­τα­λει­φθεί ως διέ­ξο­δος, του­λά­χι­στον προ­σώ­ρας, καθώς η κα­τα­στρο­φι­κή δύ­να­μη των πυ­ρη­νι­κών μπο­ρεί να οδη­γή­σει σε προ­κα­πι­τα­λι­στι­κές κοι­νω­νί­ες –και όχι απλώς σε «μη­δε­νι­σμό» του κο­ντέρ εντός του κα­πι­τα­λι­σμού.

Προει­δο­ποιού­σαν τότε αυτοί οι θε­ω­ρη­τι­κοί ότι μέσα σε τέ­τοιες συν­θή­κες, οι με­ταρ­ρυθ­μι­στι­κές δυ­νά­μεις, δη­λα­δή οι πο­λι­τι­κές δυ­νά­μεις που θέ­λουν απλώς να πε­τύ­χουν φι­λο­λαϊ­κές-φι­λερ­γα­τι­κές με­ταρ­ρυθ­μί­σεις εντός του κα­πι­τα­λι­σμού, χωρίς να τον αμ­φι­σβη­τή­σουν ως σύ­στη­μα, θα έχουν όλο και λι­γό­τε­ρο χώρο δρά­σης. Κι αυτό επει­δή οι άρ­χου­σες τά­ξεις όχι μόνον δεν ήταν δια­τε­θει­μέ­νες να πα­ρα­χω­ρή­σουν ούτε ψί­χου­λο, αλλά ήθε­λαν να πά­ρουν πίσω κι ό,τι είχαν ανα­γκα­στεί να πα­ρα­χω­ρή­σουν στις πε­ριό­δους του οι­κο­νο­μι­κού «μπουμ». Η πρώτη και πιο με­γά­λη με­ταρ­ρυθ­μι­στι­κή (δη­λα­δή ρε­φορ­μι­στι­κή) δύ­να­μη που γνώ­ρι­σε αυτό το αδιέ­ξο­δο ήταν η σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τία. Όμως ρε­φορ­μι­σμός χωρίς την καρ­διά του, χωρίς φι­λο­λαϊ­κές με­ταρ­ρυθ­μί­σεις δη­λα­δή, δεν θα μπο­ρού­σε να επι­βιώ­σει ως τέ­τοιος για πολύ. Κι έτσι τα σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κά κόμ­μα­τα, που μέχρι τότε πα­τού­σαν σε δύο βάρ­κες, υπο­χρε­ώ­θη­καν να δια­λέ­ξουν.

Και διά­λε­ξαν, όπως ανα­με­νό­ταν εξαι­τί­ας των πολ­λών οι­κο­νο­μι­κών δε­σμών τους, το στρα­τό­πε­δο της άρ­χου­σας τάξης. Η πο­λι­τι­κή που ακο­λού­θη­σαν οι Ερ­γα­τι­κοί στην Αγ­γλία, το Σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κό Κόμμα στη Γερ­μα­νία, τα Σο­σια­λι­στι­κά Κόμ­μα­τα στη Γαλ­λία και την Ισπα­νία, το Δη­μο­κρα­τι­κό Κόμμα στην Ιτα­λία, αλλά και το ΠΑΣΟΚ στην Ελ­λά­δα, είναι αδιά­ψευ­στοι μάρ­τυ­ρες αυτής της επι­λο­γής. Μιας επι­λο­γής που έκανε πλέον αυτά τα κόμ­μα­τα να μη δια­φέ­ρουν διό­λου από τα άλλα αστι­κά κόμ­μα­τα.

Έτσι μπό­ρε­σαν να συ­γκυ­βερ­νή­σουν με τη Δεξιά πολύ άνετα τόσο στη Γερ­μα­νία όσο και στην Ιτα­λία και στην Ελ­λά­δα, ασκώ­ντας βέ­βαια όχι μια εν­διά­με­ση πο­λι­τι­κή, αλλά μια ακραία δεξιά πο­λι­τι­κή. Βέ­βαια σε πολ­λές πε­ρι­πτώ­σεις αυτή η ταύ­τι­ση οδή­γη­σε ή θα οδη­γή­σει στον αφα­νι­σμό τους, αφού έπα­ψαν να είναι χρή­σι­μα και στους «από τα κάτω» και στους «από τα πάνω».

Μνη­μό­νιο

Στην πε­ρί­πτω­ση της Ελ­λά­δας, η ντό­πια άρ­χου­σα τάξη, με αφορ­μή το χρέος, συν­διορ­γά­νω­σε μαζί με τους δα­νει­στές μια ακραία προ­σπά­θεια συ­ντρι­βής των λαϊ­κών-ερ­γα­τι­κών κα­τα­κτή­σε­ων, προ­σπά­θεια που κω­δι­κά ονο­μά­ζου­με μνη­μό­νιο. Αυτή η ακραία πο­λι­τι­κή έχει ορί­ζο­ντα εφαρ­μο­γής ολό­κλη­ρη την Ευ­ρώ­πη, γι’ αυτό έχει ση­μα­σία γι’ αυ­τούς να πε­τύ­χει το πρώτο πεί­ρα­μα. Βέ­βαια, η πο­λι­τι­κή αυτή έχει πα­ρά­πλευ­ρες απώ­λειες. Έτσι επλή­γη­σαν κάπως και τμή­μα­τα της άρ­χου­σας τάξης, ενώ ταυ­τό­χρο­να συ­νε­τρί­βη το κύριο με­ταρ­ρυθ­μι­στι­κό κόμμα, το ΠΑΣΟΚ.

Ταυ­τό­χρο­να υπάρ­χει ο κίν­δυ­νος ανό­δου ακραιφ­νών φα­σι­στι­κών κομ­μά­των στις κυ­βερ­νή­σεις μιας σει­ράς χωρών. Όμως αυτά δεν απα­σχο­λούν ιδιαί­τε­ρα τους κα­πι­τα­λι­στές. Εκεί­νο που τους απα­σχο­λεί είναι η δια­τή­ρη­ση του συ­στή­μα­τος και η δια­τή­ρη­ση και επέ­κτα­ση των κερ­δών. Οι ναζί δεν είναι εχθροί τους. Εχθροί τους είναι όσοι αμ­φι­σβη­τούν τα δύο προη­γού­με­να στοι­χεία.

Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ υπήρ­ξε ένα πε­τυ­χη­μέ­νο πο­λι­τι­κό μέ­τω­πο αντί­στα­σης στο μνη­μό­νιο. Στις γραμ­μές του συ­ντάσ­σο­νταν ωστό­σο σχε­δόν όλες οι εκ­δο­χές της Αρι­στε­ράς: δη­μο­κρά­τες, ρε­φορ­μι­στές σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κού τύπου, ρε­φορ­μι­στές ευ­ρω­κο­μου­νι­στι­κού τύπου, κε­ντρι­στι­κές δυ­νά­μεις, ρι­ζο­σπα­στι­κές δυ­νά­μεις με ανα­φο­ρές είτε στο στα­λι­νι­σμό είτε στο μα­οϊ­σμό, επα­να­στα­τι­κές δυ­νά­μεις με ανα­φο­ρές στο λε­νι­νι­σμό και τον τρο­τσκι­σμό.

Η πο­λι­τι­κή άποψη με την οποία κι­νή­θη­κε η ηγε­τι­κή ομάδα του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ ήταν μια εκ­δο­χή με­ταρ­ρυθ­μι­σμού εντός του κα­πι­τα­λι­σμού. Και επει­δή στρα­τη­γι­κή επι­λο­γή του ελ­λη­νι­κού κε­φα­λαί­ου πα­ρα­μέ­νει η έντα­ξη στη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη ΕΕ και στο σύ­στη­μα του ευρώ, το «εντός του κα­πι­τα­λι­σμού» σή­μαι­νε εντός της νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης ΕΕ και του συ­στή­μα­τος του ευρώ. Οι με­ταρ­ρυθ­μί­σεις στις οποί­ες στό­χευε και στο­χεύ­ει η στρα­τη­γι­κή αυτή, αν εφαρ­μό­ζο­νταν, θα ήταν ασφα­λώς τε­ρά­στια ανα­κού­φι­ση για τις λαϊ­κές μάζες. Δεν είναι «ψί­χου­λα» όπως λέει το ΚΚΕ και άλλες δυ­νά­μεις, αλλά πρω­το­φα­νής ανα­στρο­φή της λι­τό­τη­τας (και του αντι­δη­μο­κρα­τι­κού αυ­ταρ­χι­σμού που αυτή συ­νε­πά­γε­ται) για τα δε­δο­μέ­να του με­γα­λύ­τε­ρου μέ­ρους του κα­πι­τα­λι­στι­κού κό­σμου.

Όμως η κυ­βέρ­νη­ση δια­πι­στώ­νει ότι ο αντί­πα­λος δεν είναι δια­τε­θει­μέ­νος να δια­πραγ­μα­τευ­θεί και το πα­ρα­μι­κρό. Η κυ­βέρ­νη­ση ανα­κα­λύ­πτει ότι στην εσω­τε­ρι­κή πο­λι­τι­κή δεν μπο­ρεί να κάνει σχε­δόν τί­πο­τε χωρίς την έγκρι­ση της τρόι­κας που τώρα έγινε κουαρ­τέ­το (τρόι­κα+ESM). Ακόμη και το κου­τσου­ρε­μέ­νο κατά 5/6 νο­μο­σχέ­διο για την αν­θρω­πι­στι­κή κρίση θε­ω­ρή­θη­κε από τον Σόι­μπλε ως μο­νο­με­ρής ενέρ­γεια.

Και δυ­στυ­χώς όχι μόνον αυτό. Σε μια πολύ πρό­σφα­τη συ­νε­δρί­α­ση της ΟΜ του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ όπου ανήκω, ένας σύ­ντρο­φος μου πα­ρα­πο­νέ­θη­κε επει­δή στην το­πο­θέ­τη­σή μου ζη­τού­σα την άμεση αλ­λα­γή των διοι­κή­σε­ων των τρα­πε­ζών. Ο σύ­ντρο­φος μου είπε το εξής: «Μα το να αλ­λά­ξου­με τον Στουρ­νά­ρα δεν γί­νε­ται, γιατί έχει την κά­λυ­ψη της ΕΚΤ. Αν το κά­να­με, δεν θα ήταν απλώς μο­νο­με­ρής ενέρ­γεια. Θα ήταν επα­να­στα­τι­κή ενέρ­γεια».

Είχε δίκιο. Ακόμη και η πα­ρα­μι­κρή με­ταρ­ρύθ­μι­ση μέσα στο ση­με­ρι­νό σύ­στη­μα, πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο η αντι­κα­τά­στα­ση του διοι­κη­τή της Τρά­πε­ζας της Ελ­λά­δος από κά­ποιο πρό­σω­πο που δεν θα έχει σχέση με το βαθύ τρα­πε­ζι­κό κρά­τος, συ­νι­στά επα­να­στα­τι­κή ενέρ­γεια.

Το ίδιο επα­να­στα­τι­κή ενέρ­γεια μπο­ρεί να απο­τε­λεί και η από­κτη­ση του ελέγ­χου όλων των συ­στη­μι­κών τρα­πε­ζών, η από­κτη­ση του ελέγ­χου του συ­στή­μα­τος Δι­καιο­σύ­νης, το δω­ρε­άν ρεύμα σε όλους όσοι πραγ­μα­τι­κά το χρειά­ζο­νται, η φο­ρο­λό­γη­ση του πραγ­μα­τι­κού πλού­του, πι­θα­νόν ακόμη και η κα­τάρ­γη­ση των 5 ευρώ στα νο­σο­κο­μεία, η κα­το­χύ­ρω­ση των 751 ευρώ και γε­νι­κά το με­γα­λύ­τε­ρο μέρος των εξαγ­γε­λιών της ΔΕΘ. Όλα αυτά θε­ω­ρού­νται αιτία πο­λέ­μου για τους δα­νει­στές και για την ντό­πια άρ­χου­σα τάξη.

Σταυ­ρο­δρό­μι

Η ηγε­σία του κόμ­μα­τος και η κυ­βέρ­νη­ση δια­πι­στώ­νουν αυτό που δια­πί­στω­σαν οι κλα­σι­κοί με­ταρ­ρυθ­μι­στές που ανα­φέ­ρα­με πα­ρα­πά­νω: Οι πε­ρισ­σό­τε­ρες με­ταρ­ρυθ­μί­σεις που ορα­μα­τί­στη­κε απο­δει­κνύ­ε­ται ότι με τους σύγ­χρο­νους όρους απο­τε­λούν επα­να­στα­τι­κές αλ­λα­γές. Συ­νε­πώς πρέ­πει να απο­φα­σί­σει. Αν επι­μεί­νει σε αυτές, θα ανα­γκα­στεί να έρθει σε ρήξη τόσο με τους δα­νει­στές όσο και με τους ντό­πιους συμ­μά­χους τους. Αν την κάνει εγκαί­ρως και με δική της επι­λο­γή, θα έχει τη στή­ρι­ξη της πλειο­νό­τη­τας του λαού, αρκεί να απευ­θυν­θεί σε αυτόν και να τη ζη­τή­σει.

Θα έχει επί­σης τη στή­ρι­ξη εκα­τομ­μυ­ρί­ων αν­θρώ­πων στην Ευ­ρώ­πη –και όχι μόνον. Μόνον τότε θα έχει αξία ο χρό­νος που υπο­τί­θε­ται ότι κερ­δή­θη­κε με τις συμ­φω­νί­ες στα Eurogroup, ώστε να έρθει πιο κοντά και η νίκη άλλων ρι­ζο­σπα­στι­κών δυ­νά­με­ων στην Ευ­ρώ­πη. Όλα αυτά δεν θα ση­μαί­νουν ότι θα έχει γίνει κά­ποια επα­νά­στα­ση. Θα ση­μά­νουν όμως ένα, για πρώτη φορά, ρε­α­λι­στι­κό προ­σκλη­τή­ριο γι’ αυτήν.

Αν η κυ­βέρ­νη­ση δεν επι­μεί­νει στην τα­ξι­κή καρ­διά του προ­γράμ­μα­τος της ΔΕΘ, με­τα­θέ­το­ντας αυτή την καρ­διά στο αό­ρι­στο μέλ­λον ή –ακόμη χει­ρό­τε­ρα– εγκα­τα­λεί­πο­ντάς την ορι­στι­κά, τότε ακόμη κι αν κερ­δή­θη­κε κά­ποιος χρό­νος, θα είναι άνευ ση­μα­σί­ας αφού η απο­γο­ή­τευ­ση θα υπο­νο­μεύ­σει την προ­ο­πτι­κή νίκης των άλλων ρι­ζο­σπα­στι­κών δυ­νά­με­ων στην Ευ­ρώ­πη. Αν μά­λι­στα ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ συμ­με­τά­σχει σε κυ­βερ­νή­σεις εθνι­κής ενό­τη­τας, θα έχει χάσει και τη με­ταρ­ρυθ­μι­στι­κή του καρ­διά. Όπως δια­πί­στω­σαν με πολύ οδυ­νη­ρό τρόπο τόσο το ΠΑΣΟΚ όσο και η ΔΗΜΑΡ, αυτό το σύ­στη­μα δεν δέ­χε­ται φι­λο­λαϊ­κές με­ταρ­ρυθ­μί­σεις, ούτε καν μι­κρές διορ­θώ­σεις μέσα από τη συμ­με­το­χή σε κυ­βερ­νή­σεις εθνι­κής ενό­τη­τας. Γκρί­ζα ζώνη δεν υπάρ­χει. Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ ή θα προ­χω­ρή­σει σε μο­νο­με­ρείς, δη­λα­δή σε επα­να­στα­τι­κές ενέρ­γειες ή θα αυ­το­χει­ρια­στεί.

πηγή: rproject.gr